Yabancı gerçek kişilerin, Türkiye’de taşınmaz edinmeleri 2644 sayılı Tapu kanunu ile düzenlenmiştir. İlgili kanununun 35. Maddesinden yola çıkarak yabancıların şu şartlar altında Türkiye’de taşınmaz edinebileceğini söyleyebiliriz:

•Hangi ülkenin vatandaşı olan gerçek kişilerin Türkiye de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebileceği kanuni sınırlamalar ve ikili ilişkiler de gözetilerek Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenmektedir. (Afganistan, Almanya , KKTC ,Suudi Arabistan …)

•Taşınmaz ve sınırlı ayni haklarda edinilebilecek toplam alan ; özel mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün %10unu ve kişi başına ülke genelinde otuz hektarı geçemez. Cumhurbaşkanı kişi başına ülke genelinde edinilebilecek miktarı iki katına kadar artırmaya yetkilidir.

•Ayrıca yabancı ülke vatandaşlarının askeri bölgede kalan alanlar için taşınmaz ya da sınırlı ayni hak edinebilmesi için 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik bölgeleri Kanunu uyarınca askeri makamlardan izin almaları gerekir.

•Yabancı ülke vatandaşı olan gerçek kişiler dışında yabancı ülke ticaret şirketlerine de Türkiye de taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinme hakkı verilmiştir.  Bu hakkın özel kanunlar çerçevesinde kendilerine tanınması gerekir.

•Bu tür hak edinimleri Cumhurbaşkanı tarafından; ; ülke, kişi, coğrafi bölge, süre, sayı, oran, tür, nitelik, yüzölçümü ve miktar olarak belirlenebilir, sınırlandırılabilir, kısmen veya tamamen durdurulabilir veya yasaklanabilir. 

•Dışişleri Bakanlığını sitesinde yabancılar için yapılacak işlemlere yönelik rehber yayınlanmış olup bu rehbere göre yabancılardan ilgili tapu sicil müdürlüğüne başvurduklarında şu belgeler istenmektedir: 

   Kimlik belgelerini veya pasaportlarını, Taşınmaz edinimleri ikamet iznine tabi yabancıların ilgili emniyet müdürlüklerinden verilen ikamet tezkerelerini, Yurt dışından verilen vekaletnameler esas alınarak vekaleten işlem yaptırmaları halinde, tercümeleriyle beraber vekaletnamelerin aslını veya onaylanmış bir örneğini beraberlerinde bulundurmaları gerekmektedir.

•“Yabancı uyruklu gerçek kişiler ve yabancı ülkelerde kendi ülkelerinin kanunlarına göre kurulan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketleri, satın aldıkları yapısız taşınmazda geliştireceği projeyi iki yıl içinde ilgili Bakanlığın onayına sunmak zorundadır. İlgili Bakanlıkça başlama ve bitirilme süresi belirlenerek onaylanan proje tapu kütüğünün beyanlar hanesine kaydedilmek üzere taşınmazın bulunduğu tapu müdürlüğüne gönderilir. Onaylanan projenin süresi içinde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ilgili Bakanlıkça takip edilir.”

• Askeri yasak bölgeler, askeri güvenlik bölgeleri ile stratejik bölgelere ait harita ve koordinat değerleri bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren en geç bir yıl içinde ve bu yerlere ait değişiklik kararlarına ait harita ve koordinat değerleri değişikliklerin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde Millî Savunma Bakanlığınca, özel güvenlik bölgeleri ve değişiklik kararlarına ait harita ve koordinat değerleri ise İçişleri Bakanlığınca aynı sürede Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanlığa verilir. 

•Bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren bir yıl sonra bu fıkra uyarınca gönderilen belge ve bilgilere göre tapu işlemleri yürütülür. Bu madde hükümlerine aykırı olarak edinilen, edinim amacına aykırı kullanıldığı ilgili Bakanlık ve idarelerce tespit edilen, süresi içinde ilgili Bakanlığa başvurulmayan veya süresi içinde projeleri gerçekleştirilmeyenler ile bu maddenin birinci fıkrası kapsamındaki sınırlamalar dışında miras yoluyla edinilen taşınmazlar ve sınırlı ayni haklar, Maliye Bakanlığınca verilecek bir yılı geçmeyen süre içinde maliki tarafından tasfiye edilmediği takdirde tasfiye edilerek bedele çevrilir ve bedeli hak sahibine ödenir.

Ülkemizde taşınmaz edinmek ya da sınırlı ayni hak sahibi olabilmek için, gayrimenkulün bulunduğu yer hakkında ve tabi olacağı sınırlandırmalar için araştırma yapılmalı ve bu konuda yabancılar hukuku konusunda alanında uzman bir hukukçudan hukuki yardım alınmalıdır.

Av. Fırat Fesih KAYA