Rüşvet suçu Türk Ceza Kanununun Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar başlığı altında m.252-254 arasında düzenlenmektedir.

•Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka kişiye   (hukuki olmayan)menfaat sağlanması durumunda karşımıza rüşvet suçu çıkar. Kanunun bu suç için öngördüğü ceza ise dört yıldan on iki yıla kadar hapis cezasıdır.  Kanunda belirtilen en az ceza miktarı 4 yıldan başladığı için rüşvet suçu şikâyete tabi değildir. Re ’sen soruşturulmaya başlanır.

•Rüşvet suçu teşebbüs aşamasında kalsa dahi suç sanki tamamlanmış gibi bir cezaya hükmolunur. Normal şartlarda teşebbüs aşamasında kalan bir suçun cezası indirilerek verilirken rüşvet suçunda bu mümkün olmamaktadır.

•Rüşvetin kamu görevlisi tarafından teklif edilip karşı tarafça kabul edilmemesi ya da karşı tarafın bu teklifte bulunup kamu görevlisini kabul etmemesi durumunda; verilecek cezada yarı oranında indirim yapılacaktır.

•Her ne kadar kanunda rüşvet suçunun kamu görevlisi tarafından işleneceği belirtilmişse de; 

Rüşvet teklif veya talebinin karşı tarafa iletilmesi, rüşvet anlaşmasının sağlanması veya rüşvetin temini hususlarında aracılık eden kişi, kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın, müşterek fail olarak cezalandırılır. (Kanunda belirtilen ceza bu kişiler hakkında da geçerli olacaktır.)

Rüşvet ilişkisinde dolaylı olarak kendisine menfaat sağlanan üçüncü kişi veya tüzel kişinin menfaati kabul eden yetkilisi kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın, müşterek fail olarak cezalandırılır.

İfadesine yer verilmiştir.

•Rüşvet suçunun Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları, Kooperatif ya da Kamuya Yararlı Dernek gibi yerlerde ( TCK m.252/8) işlenmesi ise cezanın artmasına sebep olmaktadır.

•Yurt dışında yabancı tarafından işlenen bir suçun kovuşturulması belli şartlara ve şikâyete tabi olmasına rağmen eğer Türkiye zararına, Türkiye’de kurulmuş kamu kurumu veya Türk kanunlarına göre kurulmuş Türk özel hukuk tüzel kişinin ya da Türk vatandaşının zararına işlenmiş bir rüşvet suçu varsa şikâyet şartı aranmadan, kendisi de Türkiye de bulunduğu takdirde re ’sen kovuşturma yapılabilmektedir. 

Etkin Pişmanlık

Rüşvet suçunda etkin pişmanlık hali bir indirim hali değildir. Şartlar sağlanırsa , kanun ceza verilmeyeceği yönünde düzenleme yapmıştır.. 

‘Rüşvet alan kişinin, durum resmi makamlarca öğrenilmeden önce, rüşvet konusu şeyi soruşturmaya yetkili makamlara aynen teslim etmesi halinde, hakkında rüşvet suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz.’

‘Rüşvet veren veya bu konuda kamu görevlisiyle anlaşmaya varan kişinin, durum resmi makamlarca öğrenilmeden önce, pişmanlık duyarak durumdan yetkili makamları haberdar etmesi halinde, hakkında rüşvet suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz.’

‘Rüşvet suçuna iştirak eden diğer kişilerin, durum resmi makamlarca öğrenilmeden önce, pişmanlık duyarak durumdan yetkili makamları haberdar etmesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı cezaya hükmolunmaz.’

Ancak  etkin pişmanlık hallerinin, yabancı kamu görevlisine rüşvet verenler hakkında uygulanamayacağını da kanun maddesi ayrıca belirtmiştir.

Yukarıda da açıklamış olduğumuz nedenlerle rüşvet suçunda indirim hallerinin uygulanabildiği hatta etkin pişmanlık şartları sağlanırsa kişinin hiç ceza almadığı görülmektedir. Bu nedenle bir hak kaybı yaşanmaması adına ceza hukuku alanında uzman bir avukata başvurulmalıdır.

  Av. Fırat Fesih KAYA