Türk hukukunda ana kural kişinin, mal varlığı üzerinde dilediği gibi tasarruf yapabilmesidir. Bu kuralın en büyük istisnalarından birisi miras hukukunda karşımıza çıkar. Buna göre, bazı yasal mirasçıları olan miras bırakan, malvarlığının belirli bölümlerinde ölüme bağlı tasarruf yapamaz. Bu tür yasal mirasçılara saklı paylı mirasçılar denir. Saklı pay sahibi mirasçılar ve saklı pay oranları kanunda sınırlı sayılmış olup, miras bırakan bir işlemiyle saklı pay tesis edemez.

MİRASTA SAKLI PAY NEDİR?

•Miras bırakanın altsoyu için yasal miras payının yarısı, anne ve babadan her biri için yasal miras payının 1/4’ü, sağ kalan eş için anne baba veya altsoy ile mirasçı olması halinde yasal miras payının tamamı, diğer hallerde yasal miras payının 3/4'ü oranındaki haklarının miras bırakan tarafından vasiyetname ya da başka ölüme bağlı tasarrufla herhangi bir kişi veya kuruma bırakılamaması durumuna saklı pay denir(4721 sayılı Türk Medeni Kanunu M.506).

MİRASTA SAKLI PAY MİRASÇILARI KİMLERDİR?

•4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre, saklı paylı mirasçılar birinci zümrede miras bırakanın altsoyu ( birinci zümrenin tamamı) yani çocuklar, torunladır. İkinci zümrede miras bırakanın ana ve babası saklı pay sahibidirler. Üçüncü zümrede saklı paylı mirasçı yoktur. Ayrıca zümre dışında olan sağ kalan eş de saklı pay sahibidir.

•DİKKAT: Eskiden kardeşlerin de saklı payı vardı(1/8). Ancak 04.05.2007 tarihli değişiklik ile kardeşin saklı payı kaldırılmıştır.

MİRASTA SAKLI PAYLAYLI MİRASÇILARI VE SAKLI PAY ORANLARI NEDİR?

•Saklı paylı mirasçılar altsoy ( çocuklar, torunlar…), ana, baba ve sağ kalan eştir. Altsoyun saklı pay oranı yasal miras payının 1/2’sidir. Ana ve babanın saklı pay oranı yasal miras payının 1/4’üdür. Sağ kalan eş altsoy ile mirasçı olmuşsa yasal miras payının tamamı saklı payıdır. Sağ kalan eş ana ve baba ile mirasçı olmuşsa yasal miras payının tamamı saklı payıdır. Sağ kalan eş tek başına veya büyük anne ve büyük babalar ile mirasçı olmuşsa yasal miras payının 3/4’ü saklı payıdır.

•Saklı paylar ve tasarruf oranı terekenin net değeri üzerinden hesaplanır. Bu nedenle bu oranların hesabında aşağıdaki değerler tereke aktifinden çıkarılır.

Tereke borçları

Cenaze masrafları

Tedbir masrafları

Miras bırakan ile birlikte yaşayanların 3 aylık geçim gideri

DİKKAT: Saklı payla ilgili kurallar emredici nitelikte olduğu için – cezai mirasçılıktan çıkarma hariç- saklı pay ortadan kaldırılamaz. Yine yukarıda belirtilen mirasçılar haricinde bir başka kişi saklı paylı mirasçı kılınamaz.

Miras bırakanın yaptığı tasarruflarda; saklı pay mirasçıların, miras hukuku kapsamında korunduğunu alan olarak saklı pay düzenlemesi karşımıza çıkmaktadır. Yapılan tasarruflarda, saklı payın ihlalinin söz konusu olup olmadığının tespiti ve devam edecek tüm hukuki süreçler için alanında uzman bir avukata danışmakta fayda olacaktır.