5237 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 172. Maddesinde Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar, 173. Maddesinde Cumhuriyet Savcısının Kararına İtiraz düzenlenmiştir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI;

•Cumhuriyet savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. Bu karar suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir. Kararda itiraz hakkı, süresi ve mercii gösterilir.

•Kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın etkin soruşturma yapılmadan verildiğinin Avrupa İnsan Hakları mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmesi veya bu karar aleyhine Avrupa İnsan Hakları mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi üzerine, kararın kesinleşmesinden itibaren 3 ay içinde talep edilmesi halinde yeniden soruşturma açılır.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINI KİM VERİR?

•Kovuşturmaya yer olmadığı kararı soruşturma aşamasında verilen bir karardır. Soruşturma aşamasında bu kararı verme yetkisi Cumhuriyet Savcısına aittir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI HANGİ DURUMLARDA VERİLİR?

•Yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde; ŞİKAYET YOKLUĞU, YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ, ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASI, SUÇUN AFFA UĞRAMASI, ŞÜPHELİNİN DAVA EHLİYETİNİ SÜREKLİ OLARAK KAYBETMİŞ OLMASI gibi nedenlerle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI KİME TEBLİĞ EDİLİR?

•Bu karar suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye bildirilir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA İTİRAZ USULÜ

•Suçtan zarar gören, kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on beş gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet Savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki SULH CEZA HAKİMLİĞİ’NE itiraz edebilir.

•Unutulmamalıdır ki şüphelinin veya bir başkasının kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz hakkı yoktur.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINA İTİRAZIN SONUÇLARI NELERDİR?

5237 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun CMK 173/3 ve 4. fıkrasında kovuşturmaya yer olmadığına dair karara karşı yapılan itirazın sonuçlarını düzenlemiştir. Şöyle ki;

•Sulh Ceza Hakimliği kovuşturmaya yer olmadığı kararına itirazı yerinde bulursa, Cumhuriyet savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir.

•Sulh Ceza Hakimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, o yer Cumhuriyet başsavcılığından talepte bulunabilir.

•Sulh Ceza Hakimliği kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, kovuşturmaya yer olmadığına kararına itirazı gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkum eder ve dosyayı Cumhuriyet Savcısına gönderir. Sulh Ceza hakimliğinin vermiş olduğu bu karar kesindir. Cumhuriyet savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARI NE ZAMAN KESİNLEŞİR?

•Suçtan zarar gören kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde itiraz hakkını kullanmaz ise veya suçtan zarar gören kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz etmesi üzerine Sulh Ceza Hakimliği’nce itirazın reddine dair karar verir ise, bu hallerde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kesinleşir.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA KARAR VERİLDİKTEN SONRA AYNI KONUDA TEKRAR SORUŞTURMA BAŞLATILIR MI?

•Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak yeni delil elde edilmedikçe ve bu hususta sulh ceza hakimliğince bir karar verilmedikçe, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz. Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra yeni delil meydana çıkmadıkça, aynı fiilden dolayı kamu davası açılamaz.

•Sonradan yeni delilin varlığı nedeniyle Cumhuriyet Savcısı dava açmak isterse, aynı Sulh Ceza Hakimliği’nden bu hususta karar almalıdır.

KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞI KARARINDA ŞÜPHELİNİN TAZMİNAT HAKKI VAR MI?

•Soruşturma aşamasında herhangi bir koruma tedbirine başvurulmadan kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş ise devletin tazminat yükümlülüğü söz konusu değildir. Fakat kişilik haklarına saldırı niteliğinde bir suçlama ile karşılaşan ya da manevi zarara uğrayan şüphelinin şikayetçi hakkında tazminat hukuku kapsamındaki hakları saklıdır. Yani koşullar oluşmuşsa haksız surette şikayette bulunan şikayetçi, mağdur ya da suçtan zarar görenden tazminat istemesi mümkün olabilir.

Takipsizlik kararı olarak da bilinen kovuşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin bir karar sonucu izlenecek hukuki yol ve ceza hukukuna ilişkin diğer sorularınız için alanında uzman bir ceza avukatına danışmak, yaşanacak hak kayıplarının önüne geçecektir.

Av. Yeşim Ezgi TÜRKMEN