5271 Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 139. Maddesinde düzenlenen gizli soruşturmacı görevlendirilmesiyle ilgili bu konuda sizleri bilgilendireceğim.

•“Soruşturma konusu suçun işlendiği hususunda somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka surette delil elde edilememesi hâlinde, kamu görevlileri gizli soruşturmacı olarak görevlendirilebilir. Bu madde uyarınca yapılacak görevlendirmeye hâkim tarafından karar verilir” şeklinde düzenlenmiştir. Soruşturma aşamasında Sulh Ceza Hakimliği tarafından görevlendirme yapılır. Arama kararı uygulanarak delil elde edilmesi mümkün ise gizli soruşturmacı görevlendirilemez. Bu tedbire ancak soruşturma aşamasında karar verilebilir.

•Soruşturmacının kimliği değiştirilebilir. Bu kimlikle hukukî işlemler yapılabilir. Kimliğin oluşturulması ve devam ettirilmesi için zorunlu olması durumunda gerekli belgeler hazırlanabilir, değiştirilebilir ve kullanılabilir.

•Soruşturmacı görevlendirilmesine ilişkin karar ve diğer belgeler ilgili Cumhuriyet Başsavcılığında muhafaza edilir. Soruşturmacının kimliği, görevinin sona ermesinden sonra da gizli tutulur. 

•Soruşturmacı, kovuşturma evresinde tanık olarak dinlenmesinin zorunlu olması halinde, duruşmada hazır bulunma hakkına sahip bulunanlar olmadan veya ses ya da görüntüsü değiştirilerek özel ortamda dinlenir. Bu durumda 27/12/2007 tarihli ve 5726 sayılı Tanık Koruma Kanununun 9 uncu maddesi hükmü kıyasen uygulanır. 

•Soruşturmacı, faaliyetlerini izlemekle görevlendirildiği örgüte ilişkin her türlü araştırmada bulunmak ve bu örgütün faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili delilleri toplamakla yükümlüdür. 

•Soruşturmacı, görevini yerine getirirken suç işleyemez ve görevlendirildiği örgütün işlemekte olduğu suçlardan sorumlu tutulamaz.

•Soruşturmacı görevlendirilmesi suretiyle elde edilen kişisel bilgiler, görevlendirildiği ceza soruşturması ve kovuşturması dışında kullanılamaz.  Suçla bağlantılı olmayan kişisel bilgiler derhâl yok edilir.

•Bu madde hükümleri ancak aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak uygulanabilir: Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,  Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç), Silahlı örgüt veya bu örgütlere silah sağlama, ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı suçları, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.

•Gizli soruşturmacının korunması, 5726 sayılı Tanık Koruma Kanunu’nun 22. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre, Tanık Koruma Kanunu hükümleri gizli soruşturmacılar hakkında da uygulanacaktır.

•Gizli soruşturmacın tedbir süresi açısından herhangi bir süre sınırlaması yoktur. Hakim tedbiri karar verirken görev süresine dair bir kayıt koyamaz. Koruma tedbirleri uygulanırken genel ilkeler olan orantılılık, geçicilik ve dürüst işlem ilkesi dikkate alınarak makul bir süre için gizli soruşturmacı tedbirine başvurulmalıdır.

Av.Yeşim Ezgi Türkmen